Tạp bút

MỘT THUỞ KHOAI MÌ…

Hôm rồi, đi ăn buffet, tình cờ tôi được ăn lại món khoai mì hấp với nước cốt dừa. Cái món khoai mì vốn từng ăn thường xuyên, rất gần gũi, quen thuộc vậy mà lần này ăn ngon lạ. Bỗng nhiên, đó không còn là một món ăn đơn thuần nữa mà như là một phần của ký ức.
Tôi nhớ ngày còn nhỏ, những năm đói kém, cơm độn khoai mì diễn ra hàng ngày. Tôi còn bé được ưu tiên gợt cơm ăn riêng, còn người lớn thì gần như chỉ ăn khoai mì. Thế nhưng tôi cũng “ăn thêm” vài khúc khoai mì thơm bùi, nhai tới nhai lui thấy ngòn ngọt; lắm lúc mắc nghẹn phải uống nước cho trôi. Để đổi khẩu vị, nội tôi lâu lâu trộn thêm với dừa; loại nhiều bột thì quết thành viên to, trộn lẫn với dừa nạo và một chút đường; loại dẻo thì rưới nước cốt dừa pha chút muối. Có thêm dừa, khoai mì thêm ngọt, thêm béo, thêm bùi, ăn trừ cơm vẫn không thấy chán.
Những bữa đi học, thi thoảng được cho vài đồng bạc, tôi vẫn hay chọn mua mấy khúc khoai mì gói trong lá chuối, vừa đi đường vừa nhấm nháp. Đôi khi, không thích thì mua bánh tầm, một loại bánh cũng được làm từ khoai mì mài nhuyễn rồi hấp chín, xắt thành sợi dài, hay nhuộm xanh đỏ, ăn với muối mè, dừa nạo, vốn là món ăn khoái khẩu của đám trẻ nhỏ. Tôi vẫn nhớ cái mùi thơm cùa dừa lẫn với mùi đặc trưng của lá chuối thành một thứ mùi rất đặc biệt, dân dã, bình dị mà đậm đà.
Không chỉ vậy, khoai mì được đưa vào đám tiệc ở nhà quê với những món ăn rất ngon. Đó là món cà ri với những viên khoai mì nhỏ vắt lại từ bột củ khoai mì mài ra. Nấu chín, những viên khoai mì (ở thành thị, người ta thay bằng khoai lang hoặc cà rốt) vàng ươm, thơm lừng, ăn vừa dẻo vừa bùi. Hay món bánh khoai mì nướng, cũng được làm từ bột khoai mì mài, ăn với nước cốt dừa, rất thơm ngon!
Sau này, gia đình tôi chuyển đến quê mới. Lúc này không còn khó khăn như trước nên không ai phải ăn độn khoai mì nữa. Nhà tôi cũng trồng nhiều khoai mì, vốn để làm thức ăn cho heo. Nơi này đất tốt, có những bụi khoai mì nặng hàng chục ký. Lâu lâu, đám bạn học ở thị trấn rủ nhau vào nhà tôi chơi, tôi chọn những bụi khoai mì còn non, củ cỡ cườm tay, đào lên làm món luộc hoặc nướng. Bữa nào có thì giờ, tôi mài và làm món bánh khoai mì hấp hoặc chiên. Riêng món bánh cay vốn là một “đặc sản” của nhà tôi, bởi không chỉ với khoai mì, ớt hiểm có sẵn trong vườn nhà mà cách làm cũng ít giống với người khác. Bột khoai mì sau khi mài nhuyễn, trộn với chút đường, muối và ớt, vắt thành vắt nhỏ, chiên vàng giòn, vừa ăn vừa hít hà và… nhớ đời! Mấy đứa bạn dân chợ rất thích thú với những món ăn này, có đứa còn gọi tôi là “bộ đội”, bởi ăn khoai mì như… bộ đội. Từ đó, tôi “chết danh” là “bộ đội”, như là một tiếng gọi thân mật của những đứa bạn thân.
Lần hồi, tôi rời quê lên thành phố học. Món khoai mì cũng không còn quen thuộc nữa. Mỗi lúc gặp lại món này, tôi lại nhớ đến bà nội, đến một thuở khó khăn, dĩ nhiên không quên thời hoa niên hồn nhiên đẹp đẽ. Càng có tuổi, tôi lại thấy món khoai mì trở nên một phần ký ức của mình, đầy kỷ niệm, xen lẫn cả vui buồn khó tả mà cứ ray rứt khôn nguôi.